زیادکراوەکان بریتین لەو مادانەی کە لە کاتی بەرهەمهێنان یان تێکەڵکردنی کۆنکرێتدا بۆ چیمەنتۆ زیاد دەکرێن بۆ بەرزکردنەوەی تایبەتمەندییە تایبەتەکان یان چارەسەرکردنی کێشەکانی ئێستا. ئەم ماددانە دەتوانن کاریگەرییان هەبێت لەسەر کاتی جێگیربوون، هێزی میکانیکی، مانەوەی کیمیایی، کەمکردنەوەی توانای ڕژان، و تەنانەت توانای کارکردنی کۆنکرێت .
بۆ نموونە:
- لە ناوچە گەرم و وشکەکاندا بەکارهێنانی ڕیتاردەر کاتێکی زیاتر دەدات بە کۆنکرێتەکە بۆ ساڕێژبوون، ئەمەش ڕێگری دەکات لە درزکەوتنی زوو.
- لە پڕۆژە گەورەکانی وەک دروستکردنی بەنداودا، زیادکەری کانزاکانی وەک پۆزۆلان و شلە نەک تەنها هێزی درێژخایەنی کۆنکرێت زیاد دەکات بەڵکو بەکارهێنانی چیمەنتۆی پۆرتلاند کەمدەکاتەوە، ئەمەش تێچووی گشتی باشتر دەکات.
- بۆ ئەو پڕۆژانەی کە پێویستیان بە کۆنکرێتی بەهێزی بەرز هەیە، مایکرۆسیلیکا- وەک کانزایەکی چالاک- دەتوانێت پێکهاتەکە چڕ بکاتەوە و بەهێزیەکەی بە شێوەیەکی بەرچاو باشتر بکات.
گرنگی زیادکراوەکان لە تەنها بەرزکردنەوەی ئەدای کۆنکرێت تێدەپەڕێت؛ هەروەها ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕن لە بەردەوامیی ژینگەدا . کەمکردنەوەی بەکارهێنانی وزە لە بەرهەمهێنانی چیمەنتۆدا، دووبارە بەکارهێنانەوەی بەرهەمە لاوەکییە پیشەسازییەکان (وەک شلەی کورەی گەورە یان خۆڵەمێشی فڕیو)، و درێژکردنەوەی تەمەنی پێکهاتەکان هەموویان وابەستەن بە بەکارهێنانی گونجاوی زیادکراوەکان.
بۆیە هەڵسەنگاندنی ورد و زانستی جۆرە جیاوازەکانی زیادکەری چیمەنتۆ ڕێگە بە ئەندازیاران دەدات هەڵبژاردەی گونجاو بکەن کە لەگەڵ پێداویستییەکانی پڕۆژەکەدا بگونجێت .
پۆلێنکردنی گشتی زیادکراوەکانی چیمەنتۆ
زیادکراوەکانی چیمەنتۆ بەگشتی دابەش دەکرێن بەسەر دوو پۆلی سەرەکیدا: زیادکەری کانزا و زیادکەری کیمیایی . هەر پۆلێک ئەرک و تایبەتمەندی جیاوازی هەیە و هەڵبژاردنەکەش بەندە بە بارودۆخی پڕۆژەکە و جۆری کۆنکرێت و ئەدای پێویست.
زیادکەری کانزاکان
ئەم گروپە ئەو ماددانە لەخۆدەگرێت کە بەزۆری لە نەوتە سروشتییەکان یان بەرهەمە لاوەکییەکانی پیشەسازییەوە سەرچاوە دەگرن و دەخرێنە ناو چیمەنتۆ یان کۆنکرێتەوە بۆ بەرزکردنەوەی تایبەتمەندییەکانی وەک بەهێزی، مانەوە و کەمکردنەوەی گەرمی ئاودان.
- پۆزۆلانەکان : مادەی سیلیسی یان سیلیسی-ئەلومینۆس کە لە بوونی شێ و لیمۆدا چالاک دەبن و پێکهاتەی جێگیر دروست دەکەن. پۆزۆلانەکان توانای ڕژانی کۆنکرێت کەم دەکەنەوە و بەرگری لە بەرامبەر هێرشی کیمیایی زیاد دەکەن.
- Blast Furnace Slag : بەرهەمێکی لاوەکی پیشەسازییە لە بەرهەمهێنانی پۆڵا، وردکردن و بەکارهێنان وەک پێکهاتەیەکی کانزای چالاک لە کۆنکرێتدا. گەرمی ئاودان کەم دەکاتەوە و مانەوەی کۆنکرێت لە ژینگە سەختەکاندا بەرز دەکاتەوە.
- مایکرۆسیلیکا (Silica Fume) : مادەیەکی زۆر وردە کە بۆشاییەکانی کۆنکرێت پڕدەکاتەوە، لە ئەنجامدا پێکهاتەیەکی چڕتر دەبێت. ئەنجامەکەی زیادبوونی هێزی پەستان و چرچبوونە.
زیادکەری کیمیایی
ئەم زیادکردنانە بە شێوەیەکی گشتی بە ڕێژەیەکی کەم (چەند لەسەدێک بەپێی کێشی چیمەنتۆ) زیاد دەکرێن، بەڵام کاریگەرییەکی بەرچاویان لەسەر تایبەتمەندییە کۆنکرێتییەکان هەیە.
- پلاستیک و سوپەرپلاستیک : بەکاردێت بۆ زیادکردنی توانای کارکردنی کۆنکرێت بەبێ بەرزکردنەوەی ڕێژەی ئاو و چیمەنتۆ. ئەمانە وا دەکەن بتوانرێت کۆنکرێتی بەهێز و چڕی بەرز بەرهەم بهێنرێت.
- خێراکەر و دواخەر : کاتی دانانی کۆنکرێت کۆنتڕۆڵ بکە. خێراکەرەکان بۆ ڕژانی کەشوهەوای سارد بەکاردەهێنرێن، لەکاتێکدا ڕیتاردەرەکان لە ڕژانی گەورەدا لە ژێر بارودۆخی گەرمدا بەکاردەهێنرێن.
- ماددە ڕاهێنەری هەوا : بڵقی هەوای بچووک و یەکسان بخەنە ناو کۆنکرێتەوە، بەرگرییەکەی لە بەرامبەر خولەکانی بەستن-توانەوە باشتر دەکات.
بەم شێوەیە، زیادکەرە کانزاییەکان زیاتر کاریگەرییان لەسەر پێکهاتەی گشتی و مانەوەی درێژخایەنی کۆنکرێت هەیە، لە کاتێکدا زیادکەرە کیمیاییەکان زیاتر بۆ کۆنترۆڵکردنی هەڵسوکەوتی کۆنکرێتە لە کاتی تێکەڵکردن و دانانیدا .
پێداچوونەوەی قووڵی زیادکەرە کانزاییەکان لە چیمەنتۆ و کۆنکرێتدا
زیادکەرە کانزاییەکان ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕن لە باشترکردنی تایبەتمەندییە کۆنکرێتییەکان، بە تایبەت لەو پڕۆژانەی کە مانەوە و تەمەن درێژی لە ژێر بارودۆخی سەختدا زۆر گرنگە. ئەم ماددانە بە شێوەیەکی باو وەکو پاودەری زۆر ورد بۆ تێکەڵەی چیمەنتۆ زیاد دەکرێن، بۆشاییەکان پڕدەکەنەوە و کارلێکی کیمیایی سوودبەخش چالاک دەکەن، کە کوالیتی کۆنکرێت باشتر دەکەن. لە خوارەوە گرنگترین زیادکردنی کانزاکان دەخەینەڕوو:
پۆزۆلانس
پۆزۆلانەکان ماددەیەکی سیلیسی یان سیلیسی-ئەلمینۆسن کە بە تەنیا خاوەنی هیچ توانایەکی بەستنەوە نین، بەڵام کاتێک بەرکەوتنیان لەگەڵ شێ و لیمۆدا دەبێت لە ئاودانی چیمەنتۆوە، پێکهاتەی جێگیر و بەستنەوە دروست دەکەن.
- بەکارهێنان : کەمکردنەوەی گەرمی ئاودان لە کۆنکرێتی بەکۆمەڵدا، بەرزکردنەوەی مانەوە لە بەرامبەر سەلفاتەکان، کەمکردنەوەی توانای ڕژان.
- نموونە : خۆڵەمێشی فڕیو یەکێکە لە باوترین پۆزۆلانەکانی پیشەسازی، لە ڕووی ژینگەییەوە بەهای هەیە بەو پێیەی بەرهەمێکی لاوەکی وێستگەی کارەبای گەرمییە و تایبەتمەندییە کۆنکرێتییەکان باشتر دەکات.
زەوی دانەوێڵەدار بۆ کورەی گەورە (GGBFS)
ئەم مادەیە بەرهەمێکی لاوەکی پیشەسازی پۆڵایە کە بە ساردکردنەوەی خێرا و پاشان وردکردنی شلە بەدەست دێت. تایبەتمەندی هایدرۆلیکی هەیە و کاتێک لەگەڵ چیمەنتۆی پۆرتلاند تێکەڵ دەکرێت، هێزی کۆنکرێت بۆ ماوەیەکی درێژخایەن زیاد دەکات.
- تایبەتمەندیەکان : گەرمی ئاودان کەم دەکاتەوە، بەرگرییەکی بەرز لە ژینگە شەڕانگێزەکان (وەک ئاوی دەریایی یان خاکی سەلفات)، چڕی کۆنکرێت زیاد دەکات.
- بەکارهێنان : پڕۆژەی دەریایی، دروستکردنی بەنداو، و کۆنکرێتی بەکۆمەڵ.
مایکرۆسیلیکا (سیلیکا فوم)
مایکرۆسیلیکا یەکێکە لە کاریگەرترین زیادکەرە کانزاییەکان، لە کاتی دروستکردنی ئالۆوی سیلیکۆن یان فێرۆسیلیکۆن بەرهەم دێت. گەردیلەکانی تا ١٠٠ هێندەی چیمەنتۆ وردترن، ئەمەش ڕێگەی پێدەدات کونیلەکانی کۆنکرێت بە تەواوی پڕبکاتەوە.
- سوودەکانی : هێزی پەستان و چرچبوون بە شێوەیەکی سەرنجڕاکێش زیاد دەکات، توانای ڕژان کەم دەکاتەوە، بەرگری بەرامبەر کلۆرید و هێرشی کیمیایی بەرز دەکاتەوە.
- بەکارهێنان : پێکهاتە کۆنکرێتییەکانی بەرکەوتەی کلۆرید وەک پردی کەنار دەریاکان، بەندەرەکان، و تانکی ئاو.
مێتاکاولین
کانزایەکی پرۆسێس کراو کە بە گەرمکردنی کاولین (جۆرێک لە گڵ) بەدەست دێت. مێتاکاولین بە مادەیەکی پۆزۆلانیکی چالاک دادەنرێت.
- تایبەتمەندیەکان : توانای کارکردنی کۆنکرێت زیاد دەکات، کارلێکی ئەلکالی-سیلیکا (ASR) کەمدەکاتەوە، هێزی میکانیکی بەرز دەکاتەوە.
- بەکارهێنان : کۆنکرێتی بەهێزی بەرز و مانەوەیەکی بەرز، و ئەو پڕۆژانەی پێویستیان بە کۆنکرێتی ڕەنگی سووک هەیە.
بەگشتی، زیادکەری کانزاکان بە شێوەیەکی سەرەکی بۆ باشترکردنی مانەوە، کەمکردنەوەی تێچوونەکان و بەرزکردنەوەی گونجانی ژینگەیی کۆنکرێت بەکاردەهێنرێت. ئەوان پێکهاتەی سەرەکین لە دیزاینی تێکەڵەی زۆرێک لە پڕۆژەکانی بیناسازی مۆدێرن.
پێداچوونەوە بە زیادکەرە کیمیاییەکان لە چیمەنتۆ و کۆنکرێتدا
زیادکەری کیمیایی ئەو ماددانەن کە بە ڕێژەیەکی کەم بۆ کۆنکرێت یان هاوێنە زیاد دەکرێن، لەگەڵ ئەوەشدا کاریگەرییەکی سەرەکییان لەسەر تایبەتمەندییەکانی کۆنکرێتی تازە و ڕەقبوو هەیە. بە پێچەوانەی زیادکەری کانزاکان کە زۆرجار پاودەرن کە بە ڕێژەیەکی زۆر بەکاردەهێنرێن، زیادکەرە کیمیاییەکان زیاتر شلەن کە بۆ کۆنترۆڵکردنی ڕەفتاری کۆنکرێت لە ژێر بارودۆخی تایبەتدا دروستکراون.
پلاستیک و سوپەرپلاستیک
ئەم ماددانە توانای کارکردنی کۆنکرێت بەرز دەکەنەوە بەبێ ئەوەی پێویستی بە ئاوی زیادە هەبێت. دابەزاندنی ڕێژەی ئاو بۆ چیمەنتۆ لە ئەنجامی ئەم زیادکردنانە دەبێتە هۆی زیادبوونی هێزی پەستان و مانەوە.
- پلاستیککەری ئاسایی : گونجاوە بۆ کۆنکرێتی گشتی و پڕۆژەی ستاندارد.
- سوپەرپلاستیککەر : ڕێگە بە بەرهەمهێنانی کۆنکرێتی زۆر کارا و تێکەڵەی کۆنکرێتی بەهێز دەدات.
بەکارهێنان : ستوونی تەسک، پێکهاتەی زۆر بەهێزکراو، کۆنکرێتی تێکەڵاوی ئامادە (RMC)، و کۆنکرێتی بەهێزی بەرز.
خێراکەرەکان
ئەم زیادکردنانە کارلێکی ئاودانی چیمەنتۆ خێراتر دەکەن، ئەمەش ڕێگە بە کۆنکرێتەکە دەدات خێراتر جێگیر بێت.
- سوودەکانی : خێراتر لابردنی فۆرم وۆرک، گونجاوە بۆ کۆنکرێتکردنی کەشوهەوای سارد، هێزی زوو زیاد دەکات.
- نموونە : کلۆریدی کالیسیۆم (هەرچەندە بەکارهێنانی لە کۆنکرێتی بەهێزکراودا سنووردارە بەهۆی مەترسی ژەنگاویبوونی تەختە).
ڕیتاردەرەکان
کاتێک پلەی گەرمی دەوروبەر بەرز بێت یان ڕژانی کۆنکرێت بە قەبارەیەکی گەورە ڕووبدات، مەترسی جێگیربوونی خێرا هەیە. دواخەرەکان کارلێکی ئاودان خاو دەکەنەوە و توانای کارکردن درێژ دەکەنەوە.
- بەکارهێنان : کۆنکرێتکردنی کەشوهەوای گەرم، ڕژانی بەکۆمەڵ وەک بەنداو، کۆنکرێتی پەمپکراو بۆ مەودای دوور.
بریکارەکانی ڕاهێنانی هەوا
ئەم زیادکردنانە بڵقی هەوای بچووک و یەکسان لە کۆنکرێتدا دروست دەکەن، ئەمەش بەرگری لە بەرامبەر دووبارەبوونەوەی بەستن و شلبوونەوە باشتر دەکات.
- سوودەکانی : مانەوە لە ناوچە ساردەکاندا بەرز دەکاتەوە، بەرگری لە خولەکانی بەستن-توانەوە باشتر دەکات.
- تێبینی : زیاد بەکارهێنانی ڕەنگە هێزی میکانیکی کۆنکرێت کەم بکاتەوە.
زیادکەری تایبەتمەند
هەندێک زیادکەر بۆ بارودۆخی تایبەت دروست دەکرێن:
- تێکەڵەکانی کەمکردنەوەی بچووکبوونەوە : کەمکردنەوەی درزی بچووکبوونەوە کە لە ئەنجامی وشکبوونەوەدا دروست دەبێت.
- ڕێگریکەرانی ASR : ڕێگری لە فراوانبوونی وێرانکەر لە کۆنکرێتدا دەکەن.
- تێکەڵە دژە ئاوەکان : توانای ڕژانی ئاو کەم دەکاتەوە و بەرگری بەرامبەر شێ زیاد دەکات.
بە گشتی هەڵبژاردنی زیادکەری کیمیایی بەندە بە ژینگە و جۆری پڕۆژە و تایبەتمەندییە خوازراوەکانی کۆنکرێت. ئەندازیارانی شارستانی بەزۆری باشترین تێکەڵەی زیادە لە ڕێگەی تاقیکردنەوەکانی تاقیگە و مەیدانییەوە دیاری دەکەن بۆ بەدەستهێنانی ئەنجامی گونجاو.
بەکارهێنانی پراکتیکی زیادکەری چیمەنتۆ و بەراوردکردنی زیادکەری کانزا و کیمیایی
هەردوو زیادکەری کانزا و کیمیایی ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕن لە چەندین پڕۆژەی بیناسازیدا. هەڵبژاردنی دروست لە نێوان ئەم دووانەدا بەندە بە بارودۆخی شوێنەکە، پێداویستییە پێکهاتەییەکان و دەرئەنجامە چاوەڕوانکراوەکان.
بەکارهێنانی زیادکەری کانزایی
زیادکەرە کانزاییەکانی وەک پۆزۆلان و سلاگ زیاتر بۆ باشترکردنی تایبەتمەندییە درێژخایەنەکانی کۆنکرێت بەکاردەهێنرێن. بۆ نموونە لە دروستکردنی بەنداو یان بەکۆمەڵدا، پۆزۆلانەکان یارمەتی کەمکردنەوەی گەرمی ئاودان دەدەن و ڕێگری لە درزکەوتنی گەرمی دەکەن. سلاگ زیاتر مانەوەی کۆنکرێت لە ژینگە پیشەسازی یان کەنار دەریاکاندا بەرز دەکاتەوە.
بەکارهێنانی زیادکەری کیمیایی
زیادکەری کیمیایی بە شێوەیەکی سەرەکی کاریگەری لەسەر کۆنکرێتی تازە هەیە. بۆ ئەو پڕۆژانەی کە پێویستیان بە کۆنکرێتی بەهێزی بەرز و زۆر کارا هەیە، سوپەرپلاستیسایزەرەکان زۆر گرنگن. لە کەشوهەوای سارددا خێراکەرەکان خێراتر لە جێگیربوون و بەهێزی زوو دەکەن، لەکاتێکدا لە کەشوهەوای گەرمدا، ڕیتاردەرەکان ڕێگری لە جێگیربوون و درزکەوتنی خێرا دەکەن.
بەراوردکاری گشتی
بۆ ڕوونکردنەوەی جیاوازیەکان:
- زیادکەرە کانزاییەکان بە شێوەیەکی سەرەکی بەشدارن لە مانەوە و کارکردنی درێژخایەن.
- زیادکەرە کیمیاییەکان سەرنج دەخەنە سەر توانای کارکردنی کۆنکرێت و دانانی لە کاتی دانانیدا.
هەندێک جار تێکەڵکردنی هەردووکی باشترین ئەنجام دەدات. بۆ نموونە لە پڕۆژەیەکی کەنار دەریادا، بەکارهێنانی پۆزۆلان بۆ بەرگری کلۆرید لەگەڵ سوپەرپلاستیسایزەر بۆ توانای کارکردنی کۆنکرێت، ئەدای گونجاو بەدەست دەهێنێت.
ئەنجام
ئیتر زیادکەری چیمەنتۆ، چ کانزا بێت یان کیمیایی، لە پڕۆژەکانی بیناسازیدا بە شتێکی لوکس نازانرێت؛ ئەوان پێویستن بۆ بەدەستهێنانی مانەوە و کوالیتی و کارایی خوازراو. بەکارهێنانی دروستی پۆزۆلان، سلاگ و زیادکەری کیمیایی وەکو پلاستیککەر یان خێراکەر دەتوانێت هەم تێچوونەکان کەم بکاتەوە و هەم تەمەنی پێکهاتەکان بە شێوەیەکی سەرنجڕاکێش درێژ بکاتەوە.
لە پڕۆژەکانی ئەمڕۆدا کە کێبڕکێ لەسەر کوالیتی و کاتی کارکردن توند و تیژە، تێگەیشتنێکی ورد و بەکارهێنانی تێکەڵاوی ئەم زیادکەرانە سوودێکی سەرەکییە.
لە نێو ئەمانەدا، شارمارکێت , وەک پلاتفۆرمێکی نێودەوڵەتی فرە زمانی (بە زمانی فارسی، ئینگلیزی، ڕووسی، کوردی، عەرەبی، تورکی، و چینی)، دەرفەتێکی ناوازە بۆ کۆمپانیاکانی پیشەسازی چیمەنتۆ و کەرەستەی بیناسازی دەڕەخسێنێت. ئەم پلاتفۆرمە یارمەتی بەرهەمهێنەران و بەڵێندەران دەدات بەرهەم و خزمەتگوزارییەکانیان لە ئاستی جیهانیدا پێشکەش بکەن و پەیوەندی لەگەڵ بازاڕە نوێیەکان بکەن. بەم شێوەیە، شارمارکێت وەک ڕێبەرێکی جێی متمانە و گشتگیر کاردەکات کە هەموو کەرتەکان- لەوانەش پیشەسازی چیمەنتۆ- دەتوانن پشتی پێ ببەستن.
